Auteur: Sonia De Keyzer

In de zomer maanden lijkt het oppervlakte water bevuild met olie, dit is geen vervuiling maar een natuurverschijnsel. Het is een dun vliesje gemaakt door ijzerbacteriën.

Hoe weet je nu of het olie is of een vlies van de ijzerbacterie?

Is het vlies van de ijzerbacterie dan breekt het vliezige laagje na aanraking makkelijk uiteen in schilfertjes met allemaal scherpe randen.

Is het een olieproduct, dan vloeit de olievlek na verstoring snel weer samen tot een aaneengesloten laag.

Hoe ontstaat zo een vlies?

Zo’n vlies is een teken van kwel, omhoog borrelend grondwater. Je ziet het daarom dikwijls in kwelgebieden.

Op het oppervlakte water ontstaat een opvallende kleurige laag, dit zijn de vliesjes van de ijzerbacterieën uit het kwelwater. Deze bacteriën zetten ijzer om naar ijzeroxide en andere verbindingen. Bij een goede invalshoek zie je prachtige regenboogkleuren, die je ook bij olie vervuiling op het water ziet.

Waarom juist in de zomer?

Vooral in een droge periode in de zomer zie je dit verschijnsel vaker. Minder neerslag zorgt dan voor minder stroming in het water en zit er meer kwelwater in het oppervlakte water dan in de herfst of winter. Meer kwel betekent meer ijzerbacterieën en dus meer kans op vliesjes.

Kan dit vlies kwaad?

Het vlies van de ijzerbacterie heeft geen nadelige invloed op de waterkwaliteit. Dat komt doordat er alsnog heel weinig ijzer in het water zit. Het is ook niet schadelijk voor mens en dier.

Wat is kwel?

Kwel is grondwater dat onder druk uit de bodem komt.

In het algemeen ontstaat kwel door een ondergrondse waterstroom van een hoger gelegen gebied naar een lager gelegen gebied. Kwel kan zich voordoen over afstanden van enkele meters tot vele kilometers. Kwelwater vormt bronnen.

Kwel heeft vaak en bijzondere waterkwaliteit. Vooral diepere kwelstromen die eeuwen lang door de bodem hebben gestroomd, zijn zuurstof- en voedselarm en vaak ijzerhoudend. Dit leidt tot bijzondere flora. Een plant als de waterviolier geldt als kwelindicator.

Waterviolier vindt je tijdens de lente en het begin van de zomer in stilstaande of traag stromende sloten in het Tekbroek in de vallei van de Vliet te Puurs, het Moer in Eikevliet en in de sloot naast de Eikendam in Hingene.

Zodra het zuurstofarme, ijzerhoudende kwelwater aan de oppervlakte komt en de zuurstof uit de lucht opneemt, zal het opgeloste ijzer oxideren tot onoplosbare ijzeroxide, welke uitvlokken en neerslaan. Hierdoor zal het water sterk roestkleurig worden.

Bronnen

• Waterschap Noorderzijlvest
• Wikipedia