Auteur: Lieve Willaert
Eenmaal eind april en eenmaal begin mei hebben gidsen Cille, Frans, Jan, Tom, Nils en Lieve samen met andere vrijwilligers van Natuurpunt deelgenomen aan de fintentelling.
De fintentelling wordt jaarlijks georganiseerd door Jan Breine. Hij is medewerker bij het instituut voor natuur en bosonderzoek. Hij houdt zich daar bezig met de monitoring en het herstel van de aquatische fauna op de Zeeschelde.
De fint (Alosa fallax) is haringachtige die wel zestig centimeter lang kan worden. Hij heeft stippen op zijn zijflank en wordt ook soms de ‘gestipte’ reuzenharing genoemd. De fint is een soort meivis. Dit is een algemene benaming voor vissoorten die in het voorjaar -rond de maand mei – commercieel gevangen worden. Andere soorten zijn elft, geep en haring.
In het begin van de 20ste eeuw werd deze vis druk bevist en verhandeld. Hij werd gezouten, gedroogd, gerookt en ingelegd.
D e fint is een anadrome vis. Dit wil zeggen dat hij leeft in de Noordzee maar paait in zoet water in de monding van rivieren. Als het water warm genoeg is zwemt hij de Westerschelde op en komt hij paaien in onze streek. Zijn eitjes zet hij af in ondiepe banken van zand of grind.
Tot de jaren dertig was de fint een algemene vis, met in bijvoorbeeld 1938 een vangst van een miljoen finten. Er werden verhalen vertelt dat de mensen die langs de Schelde wonen, ‘s nachts wakker werden van hun gespetter.
Overbevissing en vervuiling zorgden ervoor dat op het einde van de vorige eeuw het snel bergaf ging met de finten populatie. De bedreigde fint kwam als te beschermen soort op de Europese habitatrichtlijn terecht.
Sinds 2014 is de fint echter terug en kunnen we elk jaar weer genieten van zijn paaispel Dit is een gevolg van de verbeterde waterkwaliteit van de Schelde.
Tijdens het paaien zwemmen finten in cirkels achter elkaar aan, en die cirkels of kringen zijn te zien aan het wateroppervlak. Af en toe springen de vissen uit de kring in het water omhoog, wat de waarnemingen nog spectaculairder maakt. Eens ze gepaaid hebben zwemmen ze terug richting Noordzee.
De jonge fintjes zwemmen na de zomer ook terug richting Noordzee. Na een jaar of 4 zijn ze geslachtsrijp en komen ze terug naar hun geboortegrond om zelf te paaien.
Sinds 2016 worden er gecoördineerde acties opgezet om de paaiende finten te tellen.
Het tellen gebeurt niet alleen op De Schelde maar ook op de bijrivieren de Nete, Dijle, Rupel Durme. Zo krijgt men beter zicht op de populatie en de grootte en het paaigebied van de finten. Aan de hand daarvan kan men betere maatregelen opstellen om het voortplantingssucces van de fint te verhogen.
Wat men ondertussen ook doet is finten monitoren om een betere kijk te hebben op hun paaigedrag. Zo werden vorige week een twintigtal finten gevangen met dubbele schietfuiken bij Zates, en van een akoestische zender voorzien. Vroeger bleek reeds dat de gezenderde finten heel mobiel kunnen zijn en -sommige zelfs tot tweemaal toe- opnieuw naar zee zwommen, waarna ze enkele dagen later opnieuw op de Schelde waren om aan de paai deel te nemen.
Figuur: verplaatsing van fint ‘Yves’ (gezenderd en uitgezet op 22/4/2015 in Branst- Bornem) doorheen de tijd.
Dat de fint geregeld gespot wordt in onze regio ontdek je ook op waarnemingen
Dinsdag 12 mei stond een ganse ploeg vrijwilligers paraat om de finten kringen te tellen.
Het was een dag met wisselend succes voor onze gidsen. Het weer viel mee maar het was vrij koud. Tegen 10 uur was het zelfs maar enkele graden boven het vriespunt.
We begonnen rond 20 uur. Het opzet was om het aantal kringen te tellen op het water gedurende een tijdsinterval van bijv. 1 min of 5 min.
Het water van de Schelde was toen nog aan het wassen en er zat vrij veel stroming. Het eerst uur werden amper finten gespot op enkele kringen niet te na gesproken. Behalve de paar finten in het water werden er vooral vogels (oeverlopers, scholeksters, bergeenden enz.) gespot op het water door onze tellers. Nils kwam zelf een bever tegen op zijn pad. Op de Rupel en Nete bleef het succes met het tellen echter uit.
Rond 21uur30 viel de stroming op de Schelde stil en tussen de aanleggerstijger van de overzet te Weert en Sint- Armands keerden de kansen. Cille telde rond 21u45 tot wel 16 kringen per minuut.
Er werd niet echt veel gesprongen of gepaaid door de vissen. Maar toch werd het een mooi spektakel op de Schelde: de zon die langzaam onderging, een vlakke Schelde en dan plots al die cirkels op het water….
Bronnen: