Waarneming van de maand: de bloemkoolgal


Auteur: Lieve Willaert

Bloemkoolgal: Aceria fraxinivora

https://waarnemingen.be/observation/209237796/

De waarneming van de maand werd deze keer gedaan door onze gids Nils Meeus. Op woensdag 24 maart zag hij deze gal om 14u20 in Ruisbroek- Grootbroek. Hij nam bovenstaande foto ter bevestiging.

Dit is trouwens niet de eerste keer, want op 27 februari kwam Nils de bloemkoolgal ook al tegen op Nattenhaasdonck in Hingene. Hij maakte toen deze mooie foto.

Wat is het?

De bloemkoolgal is een bloemkoolachtige woekering die zich vormt op de bloeiwijze van de es (Fraxinus excelsior). In plaats van een bloem krijg je deze bloemkoolachtige vergroeiing in allerlei afmetingen, klein en groot. De gallen zien er eerst groen uit, dan roomgeel en nog later bruin tot zwart. Ze blijven zichtbaar hangen als zwarte korrelige klompjes tot laat in de winter en zelfs de volgende lente.

Wie is het?

De boosdoener is de esenbloesemmijt. Mijten zijn kleine geleedpotigen, familie van de teken en spinnen. Ze zijn zo klein dat ze niet waar te nemen zijn met het blote oog en in en tussen de plantencellen kruipen en plantensappen eten. De mijt valt de bloemtrossen aan van de es en legt er eitjes in vlak nadat ze opengaan. De plantencellen beginnen zich te delen en er ontstaat een woekering. Het is een reactie op bepaalde stoffen die afgescheiden worden door het eitje. De plant reageert door allerlei rare knobbels, woekeringen aan te maken, in een poging om te beschermen. En dat is net wat die mijt wil. In de gal zit de larve immers goed beschermd tegen ongunstige weersomstandigheden en zit ze afgeschermd van predatoren. De woekering dient als behuizing en voedsel voor de larve. Na het nimfenstadium ontwikkelt zich dan de volwassen mijt en de cyclus is rond. De volwassen diertjes hebben geen ogen, ademhaling of bloedvatstelsel. Ze hebben slechts 2 pootjes. De volwassen mijten zijn meestal vrouwelijk en produceren allemaal eitjes die kunnen uitgroeien zonder bevruchting.



–Aceria fraxinivora (Nalepa, 1909) as viewed under 100× oil immersion, A. prodorsal shield, B. coxae and female genitalia. 

Voor de es zelf is het voorkomen niet onmiddellijk dodelijk maar met de andere problematische aandoening die deze boom kent, de essentaksterfte, zeker niet bevorderlijk.

Waar is het?

De bloemkoolgal kom je her en der tegen in Vlaanderen maar ook in Klein – Brabant. Voorwaarde is natuurlijk, het voorkomen van de es.

In 2020 werden er in België 74 waarnemingen gedaan van de bloemkoolgal en 1494 individuen geteld in 48 verschillende gemeentes.

Bronnen

https://en.wikipedia.org/wiki/Aceria

https://www.researchgate.net/figure/Aceria-fraxinivora-Nalepa-1909-as-viewed-under-100-oil-immersion-A-prodorsal_fig3_275387290

https://www.naturespot.org.uk/species/cauliflower-gall-mite