Auteur: Lieve Willaert
(foto: https://www.floravannederland.nl/planten/gewoon_sneeuwklokje )
Galanthus komt uit het Grieks en betekent bloem met melkkleur. Ook nivalis slaat op de bloemkleur en de betekent ‘sneeuwwit’ of ‘in de sneeuw groeiend’
Symbool: Het sneeuwklokje staat symbool voor hoop en lenteverwachting. Sneeuwklokje kreeg zijn naam omdat het in de sneeuw al kan bloeien. Klokje verwijst naar de vorm en omdat het door zijn klokgeluid andere bloemen uit de winterslaap wekt. Door de vroege bloei is het sneeuwklokje ook symbool van ongeduld en jeugdige blijheid. De witte kleur staat voor zuiverheid, nederigheid en onschuld.
De bloem lijkt wit, maar is in feite kleurloos. Knijp eens een bloemdekblad tussen je vingers fijn. Zo’n fijngeknepen bloemblad blijkt glashelder te zijn. Dat komt omdat de luchtbelletjes die tussen de bladcellen zitten, dan weggeperst zijn. Het is deze lucht die het invallende licht in alle richtingen weerkaatst, waardoor wij mensen het bloemdekblad als wit waarnemen.
De bloem heeft zes bloemdekbladen. De buitenste drie zijn langwerpig. De binnenste drie, zijn veel korter en omgekeerd hartvormig zijn. De binnenste bloemdekslippen hebben een groene, soms gele, vlek.
Bestuiving: De vroege bloei is ongunstig voor insectenbezoek, en dus voor kruisbestuiving. Maar, de natuur past zich aan. Op relatief warme dagen openen de bloemen zich wijder. Binnen de bloemdekbladen, liggen groene nectar producerende zones. Vroeg actieve bijen en hommels halen bij gunstig weer al vanaf februari uit de sneeuwklokjes een licht oranjekleurig pollen of stuifmeel en zelfs een kleine hoeveelheid nectar.
Voortplanting: Indien er zaden wordt gevormd kan dat door mieren worden versleept, omdat er een mierenbroodje aan zit.
Bij ons treedt echter gewoonlijk geen vruchtzetting op. Wel is er een vlotte ongeslachtelijke voortplanting: de vermeerdering van de bollen ondergronds. Al vlug wordt één bolletje, twee, drie, … en voor je weet heb je enkel vierkante meters. De bolletjes zorgen ook voor de vliegende start en het nodige voedsel bij het begin van het groeiseizoen.
Nog weetjes: Er bestaan wel heel veel gecultiveerde vormen die samengroeien met het gewone sneeuwklokje. Het gewone sneeuwklokje is makkelijk te herkennen aan de smalle, grijsgroene bladeren.
Sneeuwklokjes houden van licht in het voorjaar en schaduw in de zomer.
Alle delen van het sneeuwklokje zijn giftig. Galantamine, een alkaloïde die voorkomt in het gewoon sneeuwklokje, wordt gebruikt als geneesmiddel bij sommige stadia van de ziekte van Alzheimer.
Om te eindigen: Een leuk natuurverhaal van Els Baars
Waarom is het sneeuwklokje even wit als de sneeuw? Of de sneeuw even wit als het sneeuwklokje?
Toen God de aarde schiep in zes dagen, was er voor Hem wel heel veel tegelijk te doen. Er was zoveel te scheppen dat er een tekort aan onderdelen ontstond. Zo was er voor het konijn geen normale staart meer over en moest het zich behelpen met een raar wit donzen staartje. De muis bleef grijs omdat alleen nog wat grijs restte.
Toen de regen, de sneeuw en de wind aan de beurt kwamen, bleken de kleuren helemaal op. De sneeuw was hierover zeer ontstemd en wilde zich in de lente alleen maar terug te trekken als hij een kleur kreeg. En dat was onmogelijk omdat er geen kleuren meer waren. Uit protest smolt de sneeuw niet in het voorjaar en bleven de bossen en landerijen bedekt onder een dik pak doorzichtige sneeuw. Het eten voor de dieren was weliswaar zichtbaar onder de kleurloze sneeuw, maar onbereikbaar. De dieren leden honger en de planten konden niet groeien.
Door deze barre omstandigheden kreeg God medelijden met de planten en de dieren. Hij ging naar de sneeuw en zei: “Sneeuw, ik heb geen kleur meer over, maar je mag aan een plant een stukje van zijn kleur vragen.”
De sneeuw vroeg het aan alle planten maar deze weigerden mee te werken. De gele katjes van de hazelaar wilde het zachte geel niet afstaan. Ook de duindoorn weigerde de oranje kleur van zijn bessen te geven. De rode kleur van de bessen van de Gelderse roos wilde de sneeuw zelf niet, die vond hij te fel. Omdat niemand hem een kleur gunde werd de sneeuw heel boos. De wind, die ook geen kleur had gekregen, werkte samen met de sneeuw. Hevige sneeuwstormen teisterden het land. Alles en iedereen ging gebukt onder het winterse natuurgeweld.
Een klein bloemklokje zag dit allemaal aan en kreeg medelijden met de sneeuw. Toen de kleurloze sneeuw aan het uitrusten was van de laatste sneeuwstorm, riep het bloempje: “Sneeuw, luister, als je mijn witte kleur mooi vindt, mag je die wel hebben.”
De sneeuw vond het wit prachtig. Hij was zo geroerd door het aanbod van de kleine bloem dat hij besloot dat dit klokje als enige bloem in de sneeuw mocht bloeien. De bloem was zo blij dat hij zich sindsdien het ‘sneeuwklokje” noemt.
Ook de mensen houden van de kleine winterplant, want als de sneeuwklokjes gaan bloeien in januari en februari, weten de mensen dat het voorjaar in aantocht is.
Bronnen:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Gewoon_sneeuwklokje
https://www.floravannederland.nl/planten/gewoon_sneeuwklokje
https://florum.nl/plantenwijzer/galanthus-nivalis-sneeuwklokje/